Sticky Sidebar ( FALSE )

TRUE

Page Nav

VISIBLE

Grid

GRID_STYLE

featured

(TRUE)

Hover Effects

TRUE

Μάραθος: Θεραπευτικές δράσεις, ιδιότητες και χρήσεις

Μάραθος: Θεραπευτικές δράσεις, ιδιότητες και χρήσεις Το Μάραθον το κοινόν ή Φοινίκουλον το κοινόν (Foeniculum vulgare) είναι πόα διετ...

Μάραθος: Θεραπευτικές δράσεις, ιδιότητες και χρήσεις

Το Μάραθον το κοινόν ή Φοινίκουλον το κοινόν (Foeniculum vulgare) είναι πόα διετής ή πολυετής της ευρύτερης περιοχής της Αρχαίας Θουρίας – Μυκηναϊκής Άνθειας, που ανήκει στην Οικογένεια των Σκιαδοφόρων (Apiaceae ή Umbelliferae), αγγειοσπέρμων, δικοτυληδόνων φυτών. Στην ίδια Οικογένεια ανήκουν επίσης: ο Μαϊντανός, ο Άνηθος, το Καρότο, το Κύμινο, κλπ.

Το μάραθο απαντά ως αυτοφυές στις άκρες αγρών, κήπων, αμπελώνων, γηπέδων, οικοπέδων, δρόμων κλπ. Αγαπά εδάφη εύφορα και υγρά. Επίσης καλλιεργείται στους κήπους ως λαχανικό.
Το μάραθο έχει φύλλα λεία, τρις ή πολλαπλά πτεροσχιδή, με νηματοειδείς καταλήξεις. Από την ρίζα του φυτού φύονται περισσότεροι βλαστοί ( ύψους 1,50-2,00 μ. περίπου).
Τα άνθη αυτού είναι μικρού σχήματος, χρώματος κιτρίνου και είναι διατεταγμένα κατά τρόπον, ώστε να σχηματίζουν σκιάδια.

Υπάρχει επίσης η ποικιλία:

Μάραθον το κοινόν, ποικιλία αζορικόν ( Foeniculum vulgare, var. Azoricum , var. Dulce), το οποίον είναι γνωστό με το ιταλικόν όνομα «Φοινόκιον». Αυτό διαφέρει από το γνωστό μάραθο, διότι έχει χονδροτέρους και χαμηλοτέρους, σαρκώδεις, σωληνοειδείς βλαστούς, με βάσεις διατεταγμένες η μία επάνω στην άλλη, οι οποίες σχηματίζουν ένα είδος χονδρού βολβού, που αποτελεί το εδώδιμο τμήμα του φυτού. Οι σαρκώδεις αυτοί βλαστοί του φυτού τρώγονται ωμοί ή μαγειρευτοί.

Διατροφική αξία

Ο μάραθος είναι ένα φυτό πλούσιο σε βιταμίνη C, ασβέστιο, κάλιο, φώσφορο και μαγνήσιο. Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικές ουσίες και ένα από τα υψηλότερα λαχανικά σε φυτικές πηγές καλίου, νατρίου, φωσφόρου και ασβεστίου.

Εδωδιμότητα

Από το μάραθο χρησιμοποιούνται κυρίως τα τρυφερά φύλλα ως μυριστικά ή λαχανικά και τα σπέρματα αυτού, για τον αρωματισμό φαγητών ή για την παρασκευή αιθερίου ελαίου. Επίσης χρησιμοποιούνται οι βλαστοί, οι οποίοι αναμειγνύονται με τα στρέμφυλα ή τσίκουδα, κατά την απόσταξη αυτών και τον αρωματισμό της ρακής.
Από τους σπόρους του μαράθου εξάγεται το μαραθέλαιον. Τα φύλλα ή οι σπόροι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να κάνουν μια ευχάριστη γεύση τσαγιού βοτάνων. Οι καρποί έχουν γεύση ευχάριστη, αρωματική, καυστική, μισογλυκεία, που ομοιάζει με εκείνην του ανήθου.
Επαφή του δέρματος με τους χυμούς ή το αιθέριο έλαιο του φυτού μπορεί να προκαλέσει φωτοευαισθησία ή και δερματίτιδα σε μερικούς ανθρώπους. Κατάποση του ελαίου μπορεί να προκαλέσει εμετό, σπασμούς και πνευμονικό οίδημα.

Ιστορικά στοιχεία: 

Θεωρείται ως ένα από τα παλαιότερα φαρμακευτικά φυτά και μαγειρικά χόρτα. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι το μάραθο ήταν γνωστό πάνω από 4000 χρόνια. Αναφέρεται στην περίφημη Πάπυρος Ebers, (μια αρχαία αιγυπτιακή συλλογή ιατρικών συγγράμματων γύρω στο 1500 π.κ.χ.) κυρίως ως θεραπεία για τον μετεωρισμό.
Ο άνθρωπος εχρησιμοποιούσε το μάραθον και εξακολουθεί να το χρησιμοποιεί μέχρι σήμερα, ως λαχανικό, ως καρύκευμα και ως φάρμακο.

Ο Θεόφραστος ο Ερέσιος (372-287 π.κ.χ.), αναφέρει συχνά το μάραθον, ήτοι:

1) « Γυμνοσπέρματα δε των τε λαχάνων πολλά, καθάπερ άνηθον, κορίαννον, άνησον, κύμινον, μάραθον και έτερα πλείω». (Θεόφραστος, Περί φυτών ιστορίας 1, 11, 2 ).
2) «΄Εχει δε και η των δένδρων αυτών υγρότης, ώσπερ ελέχθη, διάφορα είδη και των λαχανωδών δε, αι δε και ευωδίαν, ώσπερ αι του σελήνου, ανήθου, μαράθου και των τοιούτων».(Θεόφραστος, Περί φυτών ιστορίας 1, 12, 2 ).
3) « Εν δε τοις ανακάνθοις ουκ έστιν ούτως διαλαβείν τοις γένεσιν προς τούτοις έτι τα ναρθηκώδη και εννυρόκαυλα, καθάπερ μάραθον, ιππομάραθον, ναρθηκία, νάρθηξ».(Θεόφραστος, Περί φυτών ιστορίας 6, 1, 4 )

Ο Διοσκουρίδης ο Πεδάνιος ή Αναζαρβεύς ( περίπου 9-79 μ.κ.χ.), αναφερόμενος στο μάραθο, σημειώνει τα ακόλουθα:

«Μάραθον. Τούτου εσθιομένη η πόα δύναται γάλα κατασπάν και το σπέρμα δε πινόμενον ή συνεψόμενον πτισάνη. Το δε αφέψημα της κόμης ποθέν νεφριτικοίς και τοις περί κύστιν πάθεσιν αρμόζει, διουρητικόν υπάρχον, ερπετοδήκτοις δε δίδοται συν οίνω και κασταμήνια άγει, εν πυρετοίς τε ναυσίαν και καύσον στομάχου παραιτείται μετά ψυχρού ύδατος πινόμενον.
Αι δε ρίζαι λείαι συν μέλιτι καταπλασθείσαι κυνοδήκτοις θεραπεύουσιν. Ο δε χυλός εκθλιβέντων των καυλών και των φύλλων εν ηλίω ξηρανθείς εις τα οφθαλμικά, όσα προς οξυδερκίαν, σκευάζεται χρησίμως. Χυλίζεται δε προς τα αυτά και το σπέρμα χλωρόν έτι ον συν τοις φύλλοις και τοις ακρεμόσι και η ρίζα κατά την πρώτην εκβλάστησιν.
Εν δε τη προς εσπέραν Ιβηρία και οπόν ανίησιν όμοιον κόμμει, αποθεριζόντων εν τη ανθήσει μέσον τον καυλόν των επιχωρίων και πυρί παρατιθέντων, ίνα υπό της θερμασίας οίον αφιδρώσαν εξιπώση το κόμμι. ΄Εστι δε ενεργέστερον του χυλού προς τα οφθαλμικά τούτο».
Διοσκουρίδης, Περί ύλης ιατρικής 3, 70).

Ο αυτός συγγραφέας αναφέρεται και στο Ιππομάραθον, γράφων τα ακόλουθα:

«Ιππομάραθον. Μάραθόν εστιν άγριον μέγα. Φέρει δε το σπέρμα καχρυί όμοιον, ρίζα δε ύπεστιν ευώδης, ήτις πινομένη στραγγουρίαν ιάται και έμμηνα άγει προστιθεμένη. Το δε σπέρμα και η ρίζα κοιλίαν ίστησι πινόμενα, θηριοδήκτοις τε βοηθεί και λίθους θρύπτει και ίκτερον αποκαθαίρει. Των δε φύλλων το αφέψημα πινόμενον γάλα άγει και τας εκ τοκετών γυναίκας αποκαθαίρει.
Καλείται και έτερον ιππομάραθον, φύλλα έχον μικρά, στενά, προμήκη, καρπόν δε στρογγύλον προς τον του κορίου, δριμύν, θερμαντικόν. Αναλογεί δε αυτού η δύναμις τω προειρημένω, ασθενέστερον ενεργούσα».
(Διοσκουρίδης, Περί ύλης ιατρικής 3, 71).

Ο αυτός συγγραφέας αναφέρει και τον «μαραθίτην οίνον», γράφων τα εξής:

«Και μαραθίτης δε (οίνος) και ανήθινος και πετροσελινίτης ομοίως σκευάζονται, προς τα αυτά ποιούντες».(Διοσκουρίδης, Περί ύλης ιατρικής 5, 65).
Ο Πλίνιος, περιγράφει επίσης το μάραθο κυρίως ως βότανο που βοηθάει την πέψη. Κατά τον Μεσαίωνα, έγινε ονομαστό για την καταπολέμηση του βήχα

Συνιστάται δε ο μαραθίτης οίνος στις επόμενες περιπτώσεις:

«ποιεί δε όρεξιν και στομαχικοίς δε αρμόζει και δυσουρούσιν. ΄Εστι δε και εύπνους».(Διοσκουρίδης, Περί ύλης ιατρικής 5, 64).
Βέβαια αυτό αφορά εποχές που το κρασί ήταν ωφέλιμο: Τα φαρμακευτικά κρασιά των αρχαίων Ελλήνων 

Ο Μέγας Βασίλειος, Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας της Καππαδοκίας (329/330-379 μ.κ.χ.) αναφερόμενος στις φαρμακευτικές ιδιότητες του μαράθου και στις θεραπευτικές αυτού χρήσεις, γράφει τα επόμενα :
«Και όφις την εν τοις οφθαλμοίς βλάβην εξιάται βοσκηθείς μάραθρον».
Είναι αξιοσημείωτον, ότι και σήμερα, οι ακολουθούντες την Λαϊκή Ιατρική, θεωρούν το μάραθον ως κατάλληλον φάρμακον για την αντιμετώπιση των οφθαλμολογικών παθήσεων γενικώς.
Λέγεται δε, ότι οι όφεις τρίβουν το κεφάλι των και ειδικότερα τους οφθαλμούς των στα μάραθα, για να θεραπεύσουν οφθαλμικές παθήσεις και να είναι σε θέση να βλέπουν καλύτερα, γεγονός, το οποίον ήδη, ως προανεφέρθη, σημειώνει και ο Μέγας Βασίλειος.

Σε Κρητικόν Ιατροσόφιον του 19ου αι. αναφέρονται τα επόμενα σχετικά με την χρήση του μαράθου:

1) «Εις το κοινήσαι την κοιλίαν ανόδυνος (αντιμετώπιση δυσκοιλιότητας). Ει δε και θέλεις πλεάν θερμότερον. (Λάβε και βράσε) Μάραθα, τίλην κρασίου, απιστίαν, φλισκούνι, άνιθον, χαμόμιλα, αγριαγούρας ρίζαν, ορνιθόξιγκον, χινόξυγκον, κάμε ως άνωθεν».
2) « Εις άνθρωπον οπού ξερνά (κάνει έμετον) πολλά. Μαραθόσπορον και πλατί κίμινον ας τρώγι (και ιαθήσεται)».
3) « Εις σπλήνας πόνον. Μαράθου ρίζες και περισύμπουλου (πετροσέλινου, ήτοι μαϊντανού) και αγριοελέας και ετέας και σελίνου, βάλε διό λαίνια νερό να ψυθούν έως να φυράσει το μισόν και να είναι με το ζύγι ήσια όλλα και κατέβασέ τζι, σούροσον και όταν διψά, δίδε του να πίνει».
4) « ΄Οταν πονεί το υπογάστριον, πίνε του μαράθου το ζουμί με ζάχαριν».
Σημειωτέον, ότι το μάραθον ως θερμαντικόν χρησιμοποιείται σε πολλές περιπτώσεις. ( Βλ. και. Παύλου Αιγινήτου, Επιτομαί ιατρικαί, 7, 3, 12, 9).

Φαρμακευτικές χρήσεις:

Ο Μάραθος έχει μια μακρά ιστορία στη θεραπεία μιας ποικιλίας προβλημάτων, ειδικά εκείνων του πεπτικού συστήματος. Οι σπόροι, τα φύλλα και οι ρίζες μπορούν να χρησιμοποιηθούν, αλλά οι σπόροι είναι πιο ενεργές ιατρικά και είναι το τμήμα που χρησιμοποιείται κανονικά.
Το φυτό είναι αναλγητικό, αντιφλεγμονώδες, αντισπασμωδικό, αρωματικό, άφυσο, διουρητικό, εμμηναγωγό, αποχρεμπτικό, παραισθησιογόνο, καθαρτικό, τονωτικό και δραστικό στην θεραπεία της στοματίτιδας. Μια έγχυση χρησιμοποιείται στη θεραπεία της δυσπεψίας, την κοιλιακή διάταση, πόνους στο στομάχι κλπ.
Βοηθά στην αντιμετώπιση των λίθων των νεφρών και, όταν συνδυάζεται με ένα απολυμαντικό του ουροποιητικού κάνει μια αποτελεσματική θεραπεία για την κυστίτιδα. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως γαργάρα για τον πονόλαιμο και ως πλύσιμο των ματιών, για πόνο στα μάτια και επιπεφυκίτιδα.
Μια έγχυση της ρίζας χρησιμοποιείται για τη θεραπεία προβλημάτων του ουροποιητικού συστήματος. Η German Commission E Monographs, ενας θεραπευτικός οδηγός για φυτικά φάρμακα, εγκρίνει το Foeniculum vulgare για το βήχα, βρογχίτιδα, δυσπεψία.
Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του φυτού τεκμηριώθηκαν μετά από σχετικές έρευνες του Πανεπιστημίου: Atatürk University, Turkey
Οι ηπατοπροστατευτικές ιδιότητες του φυτού τεκμηριώθηκαν μετά από σχετικά πειράματα του Πανεπιστημίου Yüzüncü Yıl University, Turkey
Η αντιμικροβιακή δράση του φυτού τεκμηριώθηκε με σχετικά πειράματα δύο Ιταλικών Πανεπιστημίων:Università degli Studi della Basilicata, Potenza και Università di Napoli “Federico II”,Italy
Η αντιοξειδωτική και αντιμικροβιακή δράση του φυτού τεκμηριώθηκε με σχετικά πειράματα του Πανεπιστημίου Universidade do Algarve, Portugal.
Οι αντιμυκητιακές ιδιοτητες του φυτού τεκμηριώθηκαν μετά από σχετικές έρευνες του Πανεπιστημίου: DMIMS University, Sawangi, India

Θεραπευτικές δράσεις – ιδιότητες

-Είναι ένα εξαιρετικό ίαμα για το στομάχι και το έντερο. Ανακουφίζει τον τυμπανισμό και τον κολικό, ενώ ταυτόχρονα διεγείρει την πέψη και ανοίγει την όρεξη.
-Έχει ηρεμιστική επίδραση στη βρογχίτιδα και το βήχα. Για το άσθμα και τη γρίπη.
-Διουρητικό, για τις πέτρες στα νεφρά, την ολιγουρία, την κυστίτιδα και τα αρθριτικά.
-Χάρη στη βιταμίνη C που περιέχει, συμβάλλει στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και δρα κατά των ελεύθερων ριζών.
-Αυξάνει τη ροή του γάλακτος σε θηλάζουσες μητέρες.
-Εξωτερικά, το αιθέριο έλαιό του, ανακουφίζει τους μυϊκούς και ρευματικούς πόνους.
-Το έγχυμά του μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της επιπεφυκίτιδας και της φλεγμονής των βλεφάρων (με κομπρέσες).
-Βοηθά στην αποβολή των αερίων και προωθεί την έκκριση της χολής.
-Μελέτες έχουν αποδείξει ότι η ανηθόλη που περιέχει, μειώνει τη φλεγμονή και βοηθά στην πρόληψη εμφάνισης καρκίνου.
-Σύμφωνα με έρευνες, το μάραθο σκοτώνει κάποια βακτήρια, βοηθώντας στην αντιμετώπιση της διάρροιας.
-Βοηθά στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης.
-Το τσάι από φύλλα και σπόρους μάραθου είναι ευεργετικό για την αφαίρεση από τα εντερικά σκουλήκια και τα βακτήρια.
-Ως αντισπασμωδικό, ανακουφίζει και από τους προεμμηνορροϊκούς πόνους. Οι υψηλές δόσεις μπορεί να διευκολύνουν την έμμηνο ρύση ή να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.
-Το μαραθέλαιο σε σταγόνες, βοηθάει στη χώνεψη και είναι αντιφυσικό (1-5 σταγόνες σε μια κουταλιά μέλι, 2-3 φορές την ημέρα).
-Σύμφωνα με έρευνες, έχει και διουρητικές ιδιότητες, γεγονός που δικαιολογεί τη φήμη του ως βοηθητικό για την απώλεια βάρους.
-Αυξάνει τη σεξουαλική δραστηριότητα.

Άλλες χρήσεις

-Η γεύση και το άρωμά του που μοιάζει πολύ με εκείνο του ούζου και ταιριάζει πολύ στη μαγειρική. Τρώγεται ωμό σε σαλάτες, αν και λόγω της δυνατής γεύσης του μπορεί να επισκιάσει τις υπόλοιπες. Συνδυάζεται καλά με εσπεριδοειδή και θαλασσινά.
-Χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική, στην αρωματοποιία και στην οινοπνευματοποιία.
Οι σπόροι περιέχουν μέχρι 5% αιθέριο έλαιο. Αυτό χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς, ως αρωματική ύλη τροφίμων, σε οδοντόκρεμες, σαπούνια, αρώματα, αποσμητικά χώρου, κλπ . Η γεύση του ελαίου μάραθου εξαρτάται από δύο κύρια συστατικά του: «Φενχόνη» που είναι πικρή, ενώ η «ανηθόλη» ειναι γλυκιά.
Οι αναλογίες αυτών των δύο συστατικών ποικίλει ανάλογα με το μέρος του φυτού και την περιοχή. Η ποιότητα του λαδιού εξαρτάται επίσης από το πόσο καλά έχει ξηρανθεί ο σπόρος. Το λάδι από την ατελή ωρίμανση και αποξηραμένους σπόρου είναι πολύ γλυκό και πιο αρωματικό.
Το αποξηραμένο φυτό δρα εντομοαπωθητικά. Τα θρυμματισμένα φύλλα είναι αποτελεσματικά για τη διατήρηση των σκύλων χωρίς ψύλλους. Κίτρινες και καφέ χρωστικές ουσίες παράγονται από το φυτό.

Το Γλυκό μάραθο της Μακροζωίας

Η γεύση της αυτάρκειας ξεκινάει από το Ικαριωτικο περιβόλι και κάπου εκεί φυτρώνει και το γλυκό μάραθο (Foeniculum vulgare). Ο λόγος για την Ικαριώτικη μαραθιά, ένα φυτό πολλαπλών χρήσεων, το οποίο μας δίνει τους αρωματικούς σπόρους και φύλλα της για καρύκευμα, αλλά και μία γευστική ρίζα (οχι και τοσο διαδεδομένη στην Ικαριωτικη κουζίνα)
Η Μαραθιά αρωματίζει, νοστιμίζει και κάνει το Ικαριώτικο φαγητό (ίσως και το πιο σημαντικό) εύπεπτο . …! Οι μαραθόσποροι είναι ένα εξαιρετικό μπαχαρικό για ψάρια, κρέας, σπιτικά τουρσιά, ελιές, αλλά και το ψωμί. Ο βλαστός και τα φύλλα του μάραθου τρώγονται είτε ωμά σε σαλάτες, είτε μαγειρεμένα με κρέας ή θαλασσινά, σε λαχανικά ή ακόμα και σε χορτόπιτες, για να τους δώσουν μια απαλή, γλυκιά και ταυτόχρονα αρωματική γεύση.
Τα πολλαπλά του οφέλη τον κάνουν ένα εξαιρετικό βότανο, ιδιαίτερα όσον αφορά τις θεραπευτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του, κυρίως στο πεπτικό μας σύστημα. 
Στην σύγχρονη ζωή το γλυκό Μάραθο αρχίζει να κερδίζει επάξια τη φήμη του ως ένα από τα πιο αρωματικά συστατικά της Ικαριωτικης Μακροζωίας και αυτό γιατί το Μάραθο προσφέρει την ευκαιρία να απελευθερώσει το σώμα μας τις τοξίνες, να αυξήσει την ενέργεια, και να υποστηρίξει την ικανότητά στον οργανισμό μας να «χωνέψει» και «μετατρέψει» τα τρόφιμα σε γευστικές εμπειρίες / σκέψεις με έναν υγιή τρόπο.
Οι απόψεις αυτές δικαιώνονται Η αιτία θανάτου του μακροβιότερου υγιούς ανθρώπου, αποκαλύπτει το μυστικό της μακροζωίας 

Το Μάραθο είναι για την πέψη και την μεταμόρφωση. Παρέχει θρέψη και ζωντάνια.

Θα συνιστούσα, όταν τα ζευγάρια έχουν δυσκολίες να πίνουν ένα τσάι μάραθο μαζί καθημερινά. «Οι παλαιοί Ικαριώτες πίστευαν ότι τρώγοντας μάραθο αποκτούσαν περισσότερο θάρρος, δύναμη, και μακροζωία.Οι Ικαριώτες το αγαπούν πολύ !
Το μάραθο είναι νομίζω το πιο αρωματικό συστατικό που χαρίζει στα «φτωχά φάδια » της Ικαριώτικης κουζίνας αυτό το κάτι το ξεχωριστό σε γεύση και σε άρωμα και γι’ αυτό βρίσκετε στη κορυφή της διατροφής μας ως το πιο μυρωδάτο συστατικό της Μακροζωίας ! Εξερευνήσετε το γλυκό Μάραθο και δεν θα χάσετε ,θα το συναντήσετε παντού γιατί είναι σχεδόν Αθάνατο … ..! «
Στοιχεία από
kentromeletisarxaiasthourias.wordpress.com
aromaikarias.blogspot.gr
enallaktikidrasi.com


Department of Chemistry Education, Atatürk University,Turkey
Università degli Studi della Basilicata, Potenza και Università di Napoli “Federico II”,Italy
Duke. J. A. and Ayensu. E. S. Medicinal Plants of China
Foster. S. & Duke. J. A. A Field Guide to Medicinal Plants
Ν. Ε. Παπαδογιαννάκης Κρητικό ιατροσόφιον του 19ου αιώνα
Universidade do Algarve, Faculdade de Engenharia, Portugal.
Yüzüncü Yıl University, Faculty of Medicine, Turkey
plantsystematics
DMIMS University, Sawangi , India

http://www.proionta-tis-fisis.com/marathos-therapeftikes-draseis-idiotites-kai-hriseis/

Δεν υπάρχουν σχόλια